Bezpieczeństwo dziecka w sieci
Bezpieczeństwo w sieci - jak chronić nasze dzieci?
Internet stanowi dziś nieocenione źródło wiedzy na każdy temat, jest ważnym narzędziem komunikacji, edukacji na wszystkich poziomach oraz umożliwia szybki przepływ informacji z najdalszych zakątków świata. Należy jednak bardzo rozważnie korzystać z jego dobrodziejstw. W Internecie można znaleźć dosłownie wszystko. Duża część zasobów jest wartościowa poznawczo i merytorycznie (czytelnie i biblioteki online, kursy językowe online, słowniki online, czasopisma online, materiały edukacyjne itd.), niestety istnieją również jego ciemne strony, o których (być może) wolelibyśmy nie wiedzieć. Świadomy rodzić powinien jednak zdawać sobie sprawę z zagrożeń, jakie mogą wynikać nieskrępowanego użytkowania Internetu przez najmłodszych. Jedną z ważniejszych ról rodzica w dzisiejszym świecie jest kontrola nad tym, czym dziecko zajmuje się w sieci – co publikuje w mediach społecznościowych, jakie strony odwiedza, z kim utrzymuje wirtualny kontakt. Nieumiejętne użytkowanie Internetu, szczególnie przez małoletnich, może doprowadzić do sytuacji niebezpiecznych, a w skrajnych przypadkach może nawet zagrozić zdrowiu lub życiu, nie wspominając już o negatywnym wpływie na kształtującą się osobowość i psychikę. Jak ustrzec dziecko przed negatywnymi skutkami korzystania z Internetu? Jakiego typu niebezpieczeństwa mogą czyhać na małoletnich? Czy dziecko powinno mieć nieograniczony i niczym nieskrępowany dostęp do sieci?
Dlaczego internet jest niebezpieczny dla dzieci?
Jak wynika z badań poczynionych przez uczestników projektu „EU Kids Online” pierwsze dziecięce kontakty z Internetem przypadają na 9 rok życia. Małoletni sięgają najczęściej po komputery osobiste, które posiadają na wyłączność w swoich pokojach. Szkoła jest również jednym z tych miejsc, w którym bez skrępowania i limitów mogą oddawać się korzystaniu z sieci. Wiosek jest następujący – zdecydowana większość dzieci swoje pierwsze kroki w Internecie stawia bez obecności i nadzoru osób dorosłych. Nie trzeba chyba przypominać, że może to doprowadzić do zdarzeń katastrofalnych w skutkach – nawiązywanie podejrzanych znajomości online na czatach, forach, emailach; kontakt z treściami o charakterze pornograficznym oraz nawołującymi do przemocy fizycznej i psychicznej; zadawanie lub doświadczanie cyberprzemocy. Pocieszającym jest fakt, że większość dzieci w Polsce (około 59%) nigdy nie doświadczyło w Internecie sytuacji niebezpiecznych, co nie zmienia faktu, że blisko 41% zetknęło się (lub wciąż styka się) z negatywnymi skutkami sieci.
Jak dzieci powinny korzystać z internetu?
Pierwszym krokiem, jaki powinniśmy podjąć zanim dziecko rozpocznie swoją przygodę z elektroniką, jest ustalenie zasad korzystania z Internetu. Powinniśmy w pierwszej kolejności wyznaczyć maksymalny czas, jaką dziecko może spędzać w sieci. Dla wieku 8-9 lat nie powinno to być dłużej niż jedna godzina dziennie, choć wielu rodziców ma bardziej restrykcyjne podejście do sprawy. Warto już na samym początku zastrzec, z jakiego typu treści dziecko może korzystać w Internecie, a jakich powinno bezwzględnie unikać. Większość wyszukiwarek internetowych posiada wtyczki pozwalające na monitorowanie aktywności dziecka w sieci oraz cenzurowanie treści, które uważamy za nieodpowiednie dla jego wieku. Powinniśmy się kierować zasadami ograniczonego zaufania – pokusa bywa czasem dużo bardziej kusząca od spodziewanej kary. Komputer powinien być umiejscowiony w takim miejscu mieszkania lub domu, aby rodzic mógł w dowolnej chwili zerknąć na to, czym w danym momencie zajmuje się dziecko. Pod żadnym pozorem nie pozwalajmy dziecku na nieskrępowany dostęp do sieci bez rodzicielskiego nadzoru, np. w zamkniętym pokoju, wówczas (ponad dwukrotnie) zwiększamy ryzyko, że trafi na nieodpowiednie treści lub nawiąże kontakt z niebezpieczną osobą. Znamiennym jest, że większość rodziców, których dzieci miały już dostęp do nieodpowiednich treści (przemoc, pornografia, hazard), nie zdaje sobie z tego sprawy. Nie trzeba chyba przypominać o nieodwracalnych zmianach w dziecięcej psychice (zmiana percepcji otaczającego świata), które mogą zaistnieć po obejrzeniu nieodpowiedniego filmu, zdjęcia lub nagrania.
Jak zabezpieczyć dziecko w internecie?
Korzystanie z mediów społecznościowych jest wielkim przywilejem XXI wieku, jednak bardzo łatwo przekroczyć cienką granicę między rozrywką i koleżeńską komunikacją, a niczym nieskrępowaną otwartością w stosunku do obcych i potencjalnie niebezpiecznych osób. Dziecko, szczególnie, gdy wejdzie w wiek nastoletni dążyć będzie do zawierania coraz to nowych znajomości, również tych w Internecie. Rodzic powinien posiadać kontrolę nad tym, z kim dziecko wymienia wiadomości, szczególnie, jeśli nawiązana w sieci znajomość ma szansę kontynuacji w świecie realnym. Dziecko powinno być świadome tego, że nie każda osoba korzystająca z komunikatorów internetowych ma dobre intencje i jest szczera względem swojej prawdziwej tożsamości (wiek, płeć, zainteresowania). Informacje umieszczane w Internecie pozostaną w nim na zawsze i choć dla dziecka nie będzie to specjalnie przekonujący argument to powinniśmy o tym pamiętać. Jeśli wyrazimy zgodę na to, aby dziecko założyło własny profil w którymś z serwisów społecznościowych wyznaczmy granicę, której nigdy nie powinno przekraczać. Najlepszym możliwym rozwiązaniem będzie wspólne założenie takiego profilu, wówczas zyskamy pewność, że takie informacje jak wiek, adres zamieszkania, numer telefonu, czy adres e-mailowy naszego dziecka nie będą figurowały Internecie. Równie istotnym aspektem bezpieczeństwa w sieci są treści, jakie nasz podopieczny publikuje. Dziecko nie zawsze będzie w stanie przewidzieć konsekwencje opublikowania danego zdjęcia, filmu lub nagrania. Powinniśmy ustalić z dzieckiem zasady odpowiedzialnego upubliczniania materiałów w Internecie – najlepiej, jeżeli każdą taką inicjatywę wcześniej z nami skonsultuje.
Odpowiedzialny rodzic jest dobrym przykładem dla dziecka
Niestety, wielu rodziców coraz częściej zapomina o zasadach bezpieczeństwa podczas korzystania z sieci, publikując zdjęcia i filmy swoich małoletnich pociech. Takie materiały mogą z łatwością trafić w niepowołane ręce i stać się obiektem zainteresowania pedofila. Tym sposobem ułatwiamy potencjalnemu oprawcy dotarcie do upatrzonej ofiary. Unikajmy więc umieszczania w Internecie zdjęć pokazujących jakąkolwiek nagość – np. z niezapomnianych wakacji nad morzem w stroju kąpielowym. Jeżeli nie będziemy przestrzegać tych zasad możemy być pewni, że dziecko z czasem pójdzie w nasze ślady.
Gry i treści dostosowane do wieku
Każdy odpowiedzialny rodzic powinien monitorować treści, jakie dziecko przegląda w Internecie. Strony internetowe, materiały wideo, a przede wszystkim gry komputerowe powinny być dostosowane do wieku i wrażliwości odbiorcy. Decydując się na zakup gry dla dziecka powinniśmy zwracać uwagę na treści, jakie propaguje – czy obecna jest przemoc, broń, narkotyki, wulgaryzmy itd. – oraz jakie jest kryterium wiekowe gracza. Bardzo pomocny w tym względzie jest system klasyfikacji gier PEGI (Pan European Game Information), który pozwala na sprawną i precyzyjną ocenę tego, czy dziecko jest wystarczająco dojrzałe do grania w konkretną grę.
Zwróć uwagę na zjawisko cyberprzemocy
Kolejnym aspektem, który powinniśmy poruszyć z naszym dzieckiem w kontekście użytkowania Internetu jest cyberprzemoc. Wielu internautów (dzięki złudnemu poczuciu anonimowości) pozwala sobie na wulgarne i agresywne zachowania, co niejednokrotnie doprowadziło już do sytuacji o tragicznych skutkach. Uczmy dziecka szacunku do pozostałych użytkowników sieci oraz postępowania, gdy same staną się obiektem internetowej przemocy.